Fietstelling 2019

Op donderdag 16 mei werd Straatvinken georganiseerd. Op 2626 locaties rond Antwerpen telden vrijwilligers het verkeer voor hun deur. Goed voor meer dan een half miljoen voertuigen, voetgangers en fietsers geteld. Wat een weelde aan data. Meer daarover op straatvinken.be.

Velodroom trok ook op pad, en telde het verkeer in de wijk. We kozen vier straten die de verschillende straattypes in de wijk weerspiegelen:

De resultaten zie je in de grafiek hieronder, opgesplitst in gemotoriseerd verkeer, fietsers en voetgangers. Uiteraard sterke verschillen tussen de verschillende straattypes.


Maar de resultaten voor straattype B deden ons toch even de wenkbrauwen fronsen, omdat er wel heel veel wagens bleken te passeren. In die woonstraat passeerden namelijk bijna evenveel wagens als op de steenweg. Met dat verschil dat de steenweg ontworpen is voor grotere verkeersstromen, en de wijkstraat niet.

Is dit dan wel veilig? We hebben het voor jullie even opzocht.

In wijkstraten kiest men over het algemeen voor gemengd verkeer. Geen fietspaden nodig, auto's en fietsers delen de weg. De snelheid is er laag, zone 30. Zonder fietspaden oogt de straat als een woonstraat, en niet als een doorgangsstraat. Voetgangers kunnen overal oversteken.
Het verkeersmodel 'gemengd verkeer' komt echter onder druk te staan wanneer de verkeersdrukte toeneemt. Voor voetgangers wordt het lastiger om over te steken, fietsers komen in verdrukking door het gemotoriseerde verkeer. Er zijn veel meer manoeuvres en inhaalbewegingen, dus meer risico's op ongevallen. Op dat moment worden fietspaden en zebrapaden nodig.

Fietsberaad - het kenniscentrum voor fietsbeleid in Vlaanderen - publiceerde onlangs een keuzeschema voor fietsinfrastructuur (te vinden op deze link - pagina 22). Voor zone 30 is gemengd verkeer haalbaar tot een maximale intensiteit van 3500 auto's per dag (of 350 auto's tijdens een uur in de spits). Bij hogere intensiteiten of hoger snelheden is een fietspad nodig. Als we die leidraad volgen, blijkt de fietsinfrastructuur in straattype A (steenweg), C en D te voldoen. Maar voor straattype B is de gemeten intensiteit bijna 50% hoger dan de aanbevolen maximale intensiteit.

Combineer dit met een redelijke stroom fietsers, en dan weet je dat een kleine onoplettendheid bij chauffeurs of fietsers al tot een ongeval kan leiden. Dus neen, de situatie op dat meetpunt was verre van veilig. Op het uur tijd dat we daar zaten, zagen we inderdaad verschillende kleine conflicten. Op dat pleintje volgt de weg bovendien een bochtig parcours, wat het gedrag van tegenliggers moeilijk in te schatten maakt.

Er zijn twee mogelijkheden om dit op te lossen:

Ofwel legt de stad hier fietspaden aan. Kostelijk, zeker omdat er heel wat straten zullen moeten aangepakt worden. En ook elders in de wijk zijn er wel meer straten met een gelijkaardig profiel: Gentbruggestraat, A.Baeyensstraat, Toekomststraat, Sint-Bernadettestraat, Groenstraat, en misschien Schoolstraat en Heiveldstraat om er maar een paar te noemen.

Ofwel proberen we het verkeer in de woonstraten te verminderen. Dit zou niet alleen goedkoper zijn, maar tegelijkertijd de leefbaarheid van de straten ten goede komen. Minder verkeer leidt tot minder lawaai, meer rust, minder stank, betere oversteekbaarheid voor oudere mensen, kortom een straat waar het aangenaam wonen is.

Merk trouwens op dat de richtwaarde van 3500 auto's per dag (Fietsberaad) redelijk hoog is. Dienst Wegen en Verkeer hanteert in hun FietsVademecum (richtlijnen voor aanleg van straten, te vinden op deze link - pagina 23) een richtwaarde van 1000 auto's per dag. Dan zou ook in straattype C fietspaden nodig zijn.

Straattype D daarentegen toont hoe het ook anders zou kunnen. In deze straat is enkel plaatselijk verkeer mogelijk. Er wonen meer dan 40 gezinnen, elk huis heeft een eigen oprit en de afstand tot de stad is bijna vijf kilimeter. En toch passeert er midden in de spits maar één wagen. Er passeerden wel 58 fietsers.

De komende maanden willen we meer van dit soort tellingen doen, om zo een beter beeld te krijgen van de verkeersdrukte elders in de wijk.


Straattype A (Antwerpsesteenweg t.h.v. Zavelput) en straattype C (Lijnmolenstraat)


Straattype B (Van Cleemputteplein)


Straattype D (Achterkouterstraat)